mudane akhriste, ku soo dhowow qaybta shanaad ee taxanaheena "Faham Kumbuyuutar-kaaga, si aad ugu isticmaashid habka ugu hagaagsan". Illaa hadda waxaan soo barannay CPU (maskaxda fikiraysa) iyo RAM (miiska shaqada ee ku-meel-gaarka ah). Laakiin su'aashu waxay tahay: Haddii RAM-ku uu yahay miis shaqo oo la nadiifiyo mar kasta oo layrka la demiyo, halkee buu aadaa barnaamijkaagii aad soo degsatay? Aaway sawirradii qoyskaaga? Halkee ku keydsan filimkaagii aad jeclayd?
Jawaabtu waxay ku jirtaa waxa loo yaqaan Storage (Kaydka). Waa maktabadda weyn, Khasnadda joogtada ah, iyo bakhaarka aaminka ah ee haya dhammaan hantidaada iyo xogtaada dhijitaalka ah.
Hadii aadan qaybtii hore soo akhrisan, Halkan ayaad ka heli kartaa
👈
Waa Maxay Storage? Farqiga Muhiimka ah ee u Dhexeeya RAM iyo Storage
Si ka duwan RAM-ka oo ah mid ku-meel-gaar ah (volatile), Storage-ku waa mid joogto ah (non-volatile). Tani waxay ka dhigan tahay inuu xogta sii hayo xitaa marka kumbuyuutarku uu dansan yahay. Waa guriga rasmiga ah ee faylashaada, nidaamkaaga hawlgelinta (Operating System), iyo barnaamijyadaada oo dhan.
Isku-soo wada duuboo, waxaad faylasha kasoo qaaddaa maktabadda (Storage) oo aad keentaa miiska shaqada (RAM) si uu CPU-gu ugu shaqeeso, markaad dhammaysatana dib ayaad ugu celisaa maktabadda si aysan u lumin.
Labada Nooc ee Kaydka Casriga ah: HDD vs. SSD
Dunida maanta, waxaa jira laba nooc oo waaweyn oo storage ah oo aad kala dooran karto. Mid walba wuxuu leeyahay faa'iidooyin iyo qasaarooyin u gaar ah.
1. Hard Disk Drive (HDD)
La-barbardhig: Waa sida cajalad-dhaqaajiye (record player) duug ah.
Sida uu u Shaqeeyo: HDD wuxuu ka samaysan yahay saxanno birlab ah (magnetic platters) oo si xawli ah u wareegaya (sida cajaladda). Madax (read/write head) yar ayaa korkooda dul heehaabaya si uu xogta u akhriyo ama ugu qoro. Sababtoo ah wuxuu leeyahay qaybo dhaqdhaqaaqaya, wuxuu leeyahay xaddidaadyo.
Faa'iidooyinkiisa:
Qiime Jaban: Waxaad ku heli kartaa baaxad aad u weyn (Terabytes badan) qiime aad u jaban.
Qasaarooyinkiisa:
Gaabis: Dhaqdhaqaaqa makaanikada ah ayaa ka dhigaya mid aad uga gaabiya SSD-ga.
Jileec: Way fududahay inuu xumaado haddii la rido ama la dhaqaajiyo isagoo shaqaynaya.
Dhawaaq iyo Kuleyl: Wuxuu sameeyaa dhawaaq iyo gariir, wuxuuna cunaa tamar badan.
2. Solid-State Drive (SSD)
La-barbardhig: Waa sida flash-ka (USB drive) weyn ee aadka u dheereeya.
Sida uu u Shaqeeyo: SSD ma laha wax qaybo dhaqdhaqaaqaya ah gabi ahaanba. Wuxuu xogta ku kaydiyaa jajabyo yaryar oo elegtaroonig ah oo la yiraahdo flash memory (sida kuwa taleefankaaga ku jira). Sababtan awgeed, helitaanka xogtu waa mid hillaac ah.
Faa'iidooyinkiisa:
Xawaare Cajiib ah: Kumbuyuutarku wuxuu ku kacayaa ilbiriqsiyo gudahood, barnaamijyaduna waxay ku furmayaan isla markiiba. Waa isbeddelka ugu weyn ee aad ku kordhin karto xawaaraha kumbuyuutarkaaga.
Adkeysi: Maadaama uusan lahayn qaybo dhaqaaqaya, wuu ka adkeysi badan yahay HDD-ga.
Aamusnaan iyo Tamar Yar: Waa aamusan yahay, tamartana wuxuu u isticmaalaa si hufan, taasoo u fiican laptop-yada.
Qasaarooyinkiisa:
Qiime Qaalisan: Marka la barbardhigo HDD, qiimihiisu waa ka sarreeyaa halkii Gigabyte (GB) ee baaxad ah.
Go'aanka: Sannadka 2025, shaki kuma jiro in SSD uu yahay doorashada ugu fiican ee lagu rakibo Nidaamka Hawlgelinta (OS) iyo barnaamijyadaada ugu muhiimsan. HDD-ga waxaa loo isticmaali karaa kayd labaad oo lagu keydiyo faylasha waaweyn sida filimada iyo sawirrada.
Noocyo Kale oo Muhiim ah
NVMe M.2 SSD: Kani waa boqorka SSD-yada. Waa nooc aad u yar oo u eg xabbad RAM ah, kaas oo si toos ah loogu xiro Motherboard-ka. Waa nooca ugu dheereeya storage-ka maanta la heli karo, wuxuuna ku habboon yahay dadka u baahan xawaaraha ugu sarreeya ee suurtagalka ah.
External Storage (Kayd Dibadda ah): Kuwani waa HDD ama SSD ku jira sanduuq yar oo dibadda lagaga xiro kumbuyuutarka iyadoo la isticmaalayo fiilada USB. Waxay aad ugu fiican yihiin inaad ku kaydsato xog dheeri ah (backup), ama aad si fudud ula wadaagto faylal waaweyn dadka kale.
Cloud Storage (Kaydka Daruuraha): Kani waa nooc kayd ah oo aan ku jirin kumbuyuutarkaaga. Waa inaad xogtaada ku kaydsato internet-ka, shirkado sida Google Drive, Dropbox, iyo iCloud ayaana kuu haya. Faa'iidadiisu waa inaad meel kasta oo adduunka ka joogto ka heli karto xogtaada, laakiin waxay u baahan tahay internet joogto ah.
Sidee u Doorataa Kaydka Kugu Habboon?
Doorashadaadu waxay ku xiran tahay baahidaada iyo miisaaniyaddaada:
Isticmaalaha Caadiga ah: SSD cabbirkiisu yahay 256GB ilaa 512GB ayaa si heer sare ah ugu filan. Waxay ka dhigeysaa kumbuyuutarka mid aad u dheereeya hawlaha maalinlaha ah.
Ciyaartoyga (Gamer) ama Naqshadeeyaha: Isku-dar ayaa ugu fiican. NVMe SSD (512GB - 1TB) oo loogu talagalay OS-ka iyo barnaamijyada/ciyaaraha culus, iyo HDD weyn (1TB - 4TB) oo lagu kaydiyo maktabadda ciyaaraha iyo faylasha kale.
Ardayga ama Qofka Miisaaniyadda Ku Yar: Isku day inaad hesho ugu yaraan 256GB SSD. Waxay si weyn u beddeleysaa khibradaada. Marka dambe ayaad ku dari kartaa External HDD haddii aad u baahato kayd dheeri ah.
Gunaanad
Storage-ku waa aasaaska noloshaada dhijitaalka ah. Waa meesha ay ku jiraan xusuusahaaga, shaqadaada, iyo madadaaladaada. Fahamka farqiga u dhexeeya HDD-ga gaabiya laakiin raqiiska ah iyo SSD-ga dheereeya laakiin qaaliga ah ayaa fure u ah inaad doorato kumbuyuutar ku siinaya waxqabadka aad u baahan tahay. Xusuusnow, kooxda guusha waa iskaashiga ka dhexeeya CPU (maskaxda), RAM (miiska shaqada), iyo Storage (maktabadda). Midna midka kale la'aantiis si hufan uma shaqayn karo.
Qaybta xigta, waxaan dulmari doona OS iyo waxa uu yahay. Nagala soco!